یک خواب مناسب و راحت شبانه تنها یک نوع استراحت به شمار نمیآید، بلکه یک ضرورت و نیاز بسیار مهم برای انسان است. از دست رفتن تنها چند ساعت از خواب میتواند موجب بروز مشکلات فراوانی در افراد شود.
شاید اینطور بتوان گفت اهمیت خواب برای بسیاری از ما کاملاً روشن و واضح است، اما آنچه به طور دقیق و مشخص در طول این فرایند بیولوژیکی رخ میدهد هنوز هم مشخص نبوده و مورد بررسی دانشمندان و متخصصان این علم قرار دارد. بسیاری موافق این موضوع هستند که چیزهایی که در طول دورهی خواب انسان رخ میدهند، برای ادامهی حیاط انسان مهم و ضروری به شمار میآیند.
همانطور که متخصصان این علم بیان میکنند، برخی از دلایل اهمیت خواب را میتوان فوایدی نظیر: حذف مواد زائد از مغز، حفظ انرژی، تجدید بسیاری از فعالیتهای مهم بدن و ترمیم بافتهای آسیب دیده دانست. به عنوان مثال هورمونهای خاصی در بدن انسان وجود دارند که تنها در زمان خواب ترشح شده و مختص این زمان هستند.
اینطور گفته میشود که محرومیت از خواب میتواند سبب بروز عواقب جدی و خطرناک برای فرد و حتی اطرافیان وی گردد. در وهلهی اول، کیفیت پایین و مدت زمان کم خواب میتواند فرد را مستعد ابتلا به انواع بیماریهای گوناگون سازد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، دامنهی این بیماریها میتواند از بیماریهای قلبی، سکتهی مغزی و ابتلا به دیابت تا بروز سرماخوردگی را شامل شود. تنها از دست رفتن بخش کوچکی از خواب کافی است تا تأثیر بزرگ خود بر عملکرد سیستم ایمنی بدن را نشان دهد. نتایج حاصل از یک تحقیق مشخص نمود که خواب شبانهی کمتر از 7 ساعت میتواند تا سه برابر، خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش دهد. مطالعهی دیگری نیز نشان داد که چنانچه فردی از خواب مناسب بیش از 4 ساعتهی شبانه برخوردار نباشد، پس از شش شب نشانههای بروز پیش دیابت نمایان خواهد شد.
توجه داشته باشید که اطرافیان افرادی که از کمبود خواب رنج میبرند نیز ممکن است متضرر شده و دچار آسیب دیدگی شوند. به دلیل فقدان خواب مناسب، افراد به شدت دچار تأثیرات منفی در تواناییهای اجتماعی خود خواهند شد. بدین معنی که به درستی قادر به درک و تحلیل نشانههای اجتماعی نبوده و در مواقع بحرانی، نظیر بروز اتفاقات رانندگی، توانایی تصمیمگیری درست و عکسالعمل مناسب را از دست خواهند داد. در واقع خوابآلودگی، آمار بالایی از بروز حوادث رانندگی در بسیاری از کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این اعتقاد بر این است که خوابآلودگی، دلیل بروز خسارات میلیاردی در صنایع تولیدی و تجارت میشود.
اگر شما هم از جملهی افرادی هستید که از خوابی مناسب و راحت محروم هستید، اصلاً جای نگرانی نیست. راههای بسیار زیادی وجود دارد که میتواند به شما کمک کند تا خوابی راحت و باکیفیت را تجربه کنید که ما در این بخش، تنها به بیان چند مورد از این راهکارها خواهیم پرداخت:
اجتناب از ورزش قبل از خواب
ورزش دارای مزیتها و فواید بسیار زیادی برای سلامت انسان است که از جملهی آنها میتوان به افزایش سطح انرژی بدن اشاره کرد. این امر در هر زمان دیگری از روز که رخ دهد خوب و مناسب است، اما نه در ساعات قبل از خواب. ورزش دارای یک اثر تحریککنندگی است که موجب افزایش تولید میزان هورمونهای تقویتکنندهی انرژی میگردد. بنابراین بهتر است حداقل 4 ساعت قبل از خواب، از ورزش کردن پرهیز کنید.
عدم استفاده از مشروبات الکلی و کافئین
هر دو این نوشیدنیها میتوانند سبب کاهش کیفیت خواب گردند. الکل به دلیل ممانعت از ترشح هورمون ملاتونین در بدن و کافئین، به عنوان یک محرک، تأثیرات منفی و مخرب بر خواب انسان خواهند داشت. بنابراین بهتر است استفاده از مواد حاوی کافئین نظیر چای، قهوه را کم کنیم و از شیر، به عنوان یک نوشیدنی مناسب برای قبل از خواب استفاده نماییم. تریپتوفان و پروتئینهای موجود در شیر میتوانند به طور مؤثری سبب بهبود در کیفیت خواب شوند.
پیروی از یک برنامهی خواب منظم
دنبال کردن یک برنامهی زمانی منظم برای خواب و بیداری، میتواند سبب کمک به تثبیت ساعت بیولوژیکی بدن شده و نتیجتاً کیفیت خواب را افزایش دهد که نهایتاً منجر به برخورداری از خواب بهتر خواهد شد. یک برنامهی مشخص و منظم را برای خود در نظر گرفته و آن را دنبال کنید، حتی در تعطیلات. ثبات و پایداری در اینجا کلید اصلی به حساب میآید.
بالش، تشک و تخت خواب
یک بالش، تشک و تخت خواب مناسب برای خود تهیه کنید. مهیا کردن یک محیط آرامشبخش، راه دیگری است که موجب بهبود و افزایش کیفیت خواب شما خواهد شد. از بالش، تشک و تخت خوابی استفاده کنید که مناسب شما باشد و در آن احساس راحتی کنید. تنها به یاد داشته باشید که هرچند سال یکبار و یا زمانی که کیفیتشان تقلیل یافت، آنها را عوض نمایید.