سندرم پای خسته

سندرم پای خسته یا بی‌قرار (RLS) نوعی از عارضه است که باعث می‌شود مبتلا پاهایش را در واکنش به احساسات عجیبی که برای آن‌ها به وجود می‌آید تکان دهد. گستره این عارضه می‌تواند از حرکت‌ها و واکنش‌های مزاحمت‌آمیز کوچک تا وضعی غیرقابل تحمّل که در آن خواب مختل می‌شود و کیفیت کلی زندگی پایین بیاید، متغیّر باشد.

اما ماساژ برای تسکین و درمان این مشکل چه راه حلی دارد؟ 

یک پدیده رایج

به عنوان یک ماساژتراپیست که به طوری موفقیت‌آمیز مشتریان مبتلا به سندرم پای خسته را درمان می‌کند، ماساژتراپیست متوجه یک پدیده رایج در آن‌ها می‌شود. پاهای آن‌ها دچار تراکم بالای بافت عضلانی است. با فشرده شدن عضلات به هم و کاهش تحرک آن‌ها، عضلات و بافت‌های ارتباط‌دهنده می‌توانند چنان متراکم شوند که تنها حرکت ممکن در زانو میسر باشد. آن‌هایی که به مراکز ما مراجعه می‌کردند می‌گفتند که کسانی که کنارشان می‌خوابند می‌گویند که آن‌ها شب‌ها خیلی لگد می‌زنند. متاسفانه آن‌ها نیز مبتلا به همین وضعیت بودند.

متخصصان ما در زمینه این ماساژ بر این باورند که سندرم پای خسته ناشی از ترکیبی از تراکم بافت و تجمع نوعی پلاک است که در خیل حالات مختلف ایجاد تراکم وجود دارد. یک ماساژتراپیست حاذق می‌تواند این تجمع را در بافت‌های بدن احساس کند و آن را به تراکمی نرمال‌تر بازگرداند و به این صورت پایانه‌های عصبی تاثیرگرفته را رها کند و گردش، کارکرد و تحرک را بازیابی کند. بدین صورت درد از بین می‌رود و در مورد سندرم پای خسته، قابلیت استراحت و آرامش را فراهم آورد.

لازم به ذکر است که کلمه پلاک نوع و ترکیب تراکم بافت‌هاست.  مدرکی علمی وجود ندارد که ثابت کند آنچه از آن صحبت می‌کنیم حتماً پلاک است و فقط به این دلیل که بهترین کلمه‌ای است که می‌یابیم تا آن‌چه را در ماساژ درمانی می‌کنیم را توصیف و آن را به کار ببریم.

با این که در ابتدا تصور می‌شد که این روش به ماساژ‌های شخصی و متفاوت می‌انجامد، بعد از طی زمانی مشخص شد که تقریباً تنها چیزی که در انجام ماساژ به این روش تغییر می‌کرد «محل درد» بود که به ازای هر فرد تفاوت داشت و باقی روش ثابت بود! هرچند ممکن است دریافت ما و ایده‌های ما از عارضه‌هایی که باعث می‌شوند به ماساژ TDR روی بیاوریم غیر دقیق باشد، متدهای متخصصین ما در درمان و کاهش درد و بازیابی احساس و تحرک مفید و تاثیرگذار هستند.

مشخص شد که درد عضلانی-استخوانی و از کارافتادگی می‌تواند در هر مشتری‌ای توسط ماساژ درمانی احساس شود. خواه این درد هر جا که باشد ماساژتراپیست قادر به دریافت حس تفاوت میان آن نواحی خواهد بود.

شناخت درد

بسیار پیش آمده است که افرادی که به متخصصین ما مراجعه می‌کنند، شدت دردشان را پس از درمان فراموش می‌کنند.  بیمارانی بوده که به مرکز آمده‌اند و گفته‌اند که پزشک و درمان‌های او نتوانسته کاری برای آن‌ها بکند و به عنوان آخرین امید به ماساژ مراجعه کرده‌اند. در بیشتر مواقع ماساژ توانسته درد آن‌ها را خوب کند. امّا بعد از مدتی که آن‌ها برای انجام ماساژ معمولی به درمانگاه مراجعه می‌کنند، وقتی از آن‌ها پرسیده شود که درد پا یا جای دیگرشان که درد می‌کرده چطور است به سختی آن را به یاد می‌آورند و در توضیح از بین رفتن دردشان می‌گویند که دکتر مثلاً آمپول زد و آن‌ها خوب شدند. وقتی از آن‌ها پرسیده می‌شود که دکتر چه زمانی راهکار درمانش را بر روی آن‌ها اعمال کرده و آن‌ها می‌گویند شش هفته پیش از ماساژ! بهتر است که میزان درد آن‌ها پیش از انجام ماساژتراپی و هم‌چنین مدت زمان ابتلای آن‌ها به درد سنجیده شود تا بتوانید بعداً نشان دهید که ماساژ درمانی چقدر در درمان این دردها موثر بوده است. بدون ارائه و ثبت مدارک بیماران و وضع آن‌ها پیش از انجام ماساژ TD، هرچه در مورد تاثیر ماساژ گفته شود حرفی بی‌پایه به نظر خواهد رسید.

ارزیابی

هنگام انجام ماساژ عمیق ماهیچه‌ای  برای درمان سندروم پاهای بی‌قرار، باید بر روی پاها بیش از هر جای دیگر تمرکز کنید و پیش از آغاز ماساژ باید به مشتری‌تان بگویید که این ماساژ با یک ماساژ کامل بدن متفاوت است. یک ساعت کافی است اما یک ساعت و نیم زمانی ایده‌آل است. به این صورت، شما ۹۰ دقیقه وقت خواهید داشت که می‌توانید آن را به چهار بخش ۲۰ دقیقه‌ای تقسیم کنید و در آخر ۱۰ دقیقه را به ضبط و ثبت و ارزیابی وضعیت درد و تراکم بافت اختصاص دهید.

می‌توان با ایجاد و کشیدن نقشه ساده‌ای از پای بیمار، نقشه وضع پای او را از لحاظ تراکم بافت ثبت کرد. دردها را می‌توان در هر قسمت از پا که وجود دارند با نمره‌ای از یک تا ده مشخص و ثبت نمود تا نواحی پرتراکم‌تر، نواحی‌ای که دارای بخش‌هایی سخت هستند و نواحی‌ای که به اندازه استخوان سخت و سفت شده‌اند را نیز در نقشه‌ مشخص نمود تا به ارزیابی مناسبی از وضع مشتریان رسید. بدین ترتیب حالت و گزارشی به دست می‌آید که بر مبنای آن می‌توان میزان پیشرفت کار و وضع مشتری را ارزیابی کرد.

هنگامی که ماساتراپیست به درمان سندروم پای خسته مشغول است، همان نکات احتیاطی که در مورد سایر ماساژها انجام می‌دهد را به یاد دارد  و همیشه قانون بنیادی ماساژ «بازیابی عمیق بافت» یا TDR را  در خاطر دارد که می‌گوید: به اندازه‌ای که نیاز دارید فشار بیاورید و حرکت اعمال کنید، بی‌ آن‌که دردی در مشتری به وجود بیاید.

درمان

در حالتی نشسته، با استفاده از هر دو دست، به ران‌های مشتری کرم گرم ماساژ را مالیده می‌شود. با هر دو دست میان ران را گرفته می‌شود و به آرامی چند بار آن را به سمت ماساژتراپیست ماساژ داده می‌شود تا وی حس کند که کجا سفت‌تر است و کجا نرم‌تر. او دستش  را روی دست دیگرش می‌گذارد و از بالا شروع می‌کند و به آرامی به سمت پایین حرکت می‌کند و بافت‌ها را از ران داخلی به سمت بیرون ران حرکت می‌دهد. تا حدی که کم‌کم ماساژهای عمیق‌تر هم امکان‌پذیر می‌شود.  او به این قصد این کار را انجام می‌دهد که تمام عضلات را آزادانه به بالای استخوان‌ها حرکت دهد. با انجام این ماساژ احتمالاً متوجه خواهد شد که بخش‌هایی از پای مشتری‌ دارای نواحی سخت‌تر است که در مقابل حرکت مقاومت می‌کند. به عنوان راه حل او حرکات وسیع و دایره‌واری انجام می‌دهد و سپس با احتیاط تمرکزش را روی این نواحی کوچک‌تر می‌گذارد. وی تا جایی بر روی این نقاط فشار می‌آورد که از اگر فرض کنیم درد از یک تا ده درجه دارد، از سه درجه بالاتر نرود. به خصوص روی نقاط میانی زانو تمرکز می‌کند. ممکن است مدت زمان زیادی را روی این ناحیه بگذراند زیرا این ناحیه مستعد تراکم است و به گرما و حرکت نیز واکنش نشان می‌دهد. هرچقدر که نواحی محکم‌تر کوچک می‌شوند، حرکات دایره‌وار کوچک‌تری را انجام می‌دهد و در نهایت فقط به سرانگشتانش بسنده نمی‌کند. او متوجه خواهد شد که هرچقدر بیشتر کار می‌کند، ناحیه سفت گرم‌تر می‌شود و نرم‌تر و کوچک‌تر.

اگر نیاز به درمان‌های بیشتر بود، تراپیست سعی می‌کند که تا حد ممکن جلسات نزدیک هم برنامه‌ریزی شوند. دو یا حتی سه بار در هفته بهترین حالت است. هرچقدر فاصله میان جلسات درمانی بیشتر باشد، دیرتر طول می‌کشد که نواحی سخت و پرتراکم نرم شوند. اما مطمئنا با اجرای دقیق و منظم برنامه، اثرات بهبودی آرام‌آرام خودشان را نشان خواهند داد.

منبع: Massagetoday